Rejestr umów to tylko jedna z nowości czekających na zamawiających i wykonawców w 2022 r. Warto się przyjrzeć nowym rozwiązaniom prawnym, które zaczną obowiązywać w przyszłym roku aby nie były one dla nas zaskakujące tym bardziej, że nie wszystkie nowości zaczynają obowiązywać z dniem 1 stycznia 2022 r.
Rejestr umów
Rejestr umów to jedna z najszerzej komentowanych nowości. Od niej więc zaczniemy choć to nie ona będzie generować najwięcej problemów prawnych. Obowiązek prowadzenia rejestru został wprowadzony przez ustawę z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2054), która dokonała nowelizacji ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.
Nowelizacja mimo skromnej treści jest dość szeroka. Dodano bowiem pkt 12 do art. 34 ust. 1 ustawy o finansach publicznych i doprecyzowano, iż realizacja zasady jawności gospodarowania środkami publicznymi jest realizowana przez udostępnianie umów, które wyspecyfikowano w także dodanym art. 34a.
Rejestr umów będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym, który to system z kolei prowadzić będzie Minister Finansów. Będzie to więc rejestr o charakterze centralnym.
Jakie umowy należy wpisać do rejestru umów?
Odpowiedzi udziela wprost ust. 5 nowego art. 34a ustawy o finansach publicznych:
5. W rejestrze umów zamieszcza się informacje o umowach zawartych w formie pisemnej, dokumentowej, elektronicznej albo innej formie szczególnej, których wartość przedmiotu przekracza 500 zł.
art. 34a ust. 5 ustawy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2054).
Co ważne jednak w Rejestrze umów zamieścić będzie trzeba także informacje o uzupełnieniu lub zmianie umowy, rozwiązaniu za zgodą stron umowy, jak również informacje o odstąpieniu od umowy, jej wypowiedzeniu lub wygaśnięciu.
Nie jest do końca jasne w jaki sposób wspomniane informacje będą ujawniane w Rejestrze. Wygaśnięcie umowy następuje przecież także w wyniku jej wykonania, czy więc podmiot sektora finansów publicznych będzie zobowiazany do odrębnego ujawnienia w Rejestrze tego faktu? Wydaje się, że tak. Wskazywać na to może brzmienie ust. 10 art. 34a, zgodnie z którym „Informacje w rejestrze umów zamieszcza się bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od daty zawarcia umowy lub zaistnienia okoliczności określonej w ust. 8.” Z kolei ust. 8 formułuje właśnie obowiązek ujawnienia w Rejestrze informacji o uzupełnieniu lub zmianie umowy, rozwiązaniu za zgodą stron umowy, jak również informacje o odstąpieniu od umowy, jej wypowiedzeniu lub wygaśnięciu.
Katalog standardowych informacji udostępnianych w Rejestrze umów sformułowany został w ust. 6 art. 34a, który stanowi, iż
Rejestr umów obejmuje:
1) numer umowy – o ile taki nadano;
2) datę i miejsce zawarcia umowy;
3) okres obowiązywania umowy;
4) oznaczenie stron umowy, w tym przedstawicieli stron;
5) określenie przedmiotu umowy;
6) wartość przedmiotu umowy;
7) informacje o źródłach i wysokości współfinansowania przedmiotu umowy.
art. 34a ust. 6 ustawy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2054).
Od kiedy obowiązuje Rejestr umów i kiedy zawarte umowy należy w nim ujawnić
Nowelizacja ustawy o finansach publicznych w zakresie obowiązku prowadzenia Rejestru umów wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2021 r. Od tego też dnia należy zamieszczać w nim informacje. Co ważne jednak obowiązek ten dotyczy umów zawartych od dnia wejścia tej ustawy w życie, a więc od dnia 1 lipca 2022 r. Wynika to z art. 13 i art. 15 ustawy z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2054). Można jednak spotkać się także z odmienną interpretacją, iż ujawnić będzie trzeba umowy zawarte od 1 stycznia 2022 r., a więc od wejścia w życie pozostałych przepisów ustawy. W praktyce oznaczałoby to zatem, iż od momentu udostępnienia narzędzia elektronicznego w postaci Rejestru umów zamawiający będą zobowiązani do uzupełnienia wpisów o wszystkie umowy zawarte w okresie od 1 stycznia 2022 do 30 czerwca 2022 r. W tym więc okresie zmuszeni są prowadzić ewidencję takich umów we własnym zakresie. Trudno uznać to za rozwiązanie racjonalne.
Co ważne ujawnieniu będzie podlegać także przynajmniej część umów o pracę.
Nowa obligatoryjna przesłanka wykluczenia wykonawcy
Wspomniana już wyżej ustawa z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2054) wprowadza także istotną zmianę w ustawie – Prawo zamówień publicznych. Nowelizacji ulega bowiem art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy Pzp, który otrzymuje brzmienie:
o którym mowa w art. 228-230a, art. 250a Kodeksu karnego, w art. 46-48 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1133 oraz z 2021 r. poz. 2054) lub w art. 54 ust. 1-4 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 523, 1292, 1559 i 2054),
art. 108 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1129 z późn. zm.). w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 14 października 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2054).
Jak łatwo zauważyć przesłanka wykluczenia została uzupełniona o nowe przestępstwo opisane w ustawie o refundacji leków [..] oraz o przestępstwo opisane w art. 47 ustawy o sporcie.
Zmiana wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2022 r.
Nowelizacja pzp choć pozornie mało istotna rodzi jednak olbrzymi problem prawny. Otóż w ustawie nowelizującej nie zawarto żadnego przepisu przejściowego w zakresie stosowania nowej przesłanki wykluczenia wykonawcy. Powstaje więc szereg pytań, na które będzie musiał odpowiedzieć zamawiający a zapewne i KIO:
- czy nowa przesłanka wykluczenia ma zastosowanie do postępowań wszczętych przed dniem 1 stycznia 2022 r?
- czy wykonawca, który został wezwany do złożenia podmiotowych środków dowodowych po dniu 1 stycznia 2022 r. ale postępowanie o udzielenie zamówienia zostało wszczęte przed tą datą, winien wykazać także brak podstawy wykluczenia w oparciu o nową przesłankę?
- czy oświadczenie wstępne złożone po dniu 1 stycznia 2022 r. w postępowaniu wszczętym przed tą datą powinno odnosić się do nowej przesłanki wykluczenia?
- czy jeżeli postępowanie o udzielenie zamówienia zostało wszczęte przed 1 stycznia 2022 r. ale termin składania ofert wypada po tym dniu to zamawiający powinien dokonać modyfikacji treści dokumentów zamówienia poprzez wskazanie nowej przesłanki wykluczenia wykonawcy?
- jak w kontekście braku przepisu przejściowego interpretować zasadę, iż wykonawca nie może podlegać wykluczeniu z postępowania przez cały czas trwania postępowania, jeżeli w jego trakcie dochodzi do zmiany katalogu przesłanek wykluczenia wykonawcy?
Odpowiedzi na te i inne pytania nie są wbrew pozorom tak oczywiste. Ustawodawca pomijając wprowadzenie przepisu przejściowego doprowadził do stanu niepewności prawnej, którego nie da się usunąć opinią prawną czy zaleceniem. Przepisy powinny w tak newralgicznym elemencie postępowania być jednoznaczne.
Nowe progi unijne i nowy kurs euro
Nowy rok to także nowe progi unijne i nowy kurs euro w zamówieniach publicznych. Ukazało się już Obwieszczenie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 3 grudnia 2021 r. w sprawie aktualnych progów unijnych, ich równowartości w złotych, równowartości w złotych kwot wyrażonych w euro oraz średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych lub konkursów (M. P. z 2021 r. poz. 1177). Progi uległy niewielkiemu podwyższeniu i od 1 stycznia 2022 r. główne z nich wyglądać następująco:
[wptb id=2509]Nowy kurs euro wynosi więc 4,4536 zł. Pełna treść Obwieszczenia Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych dostępna jest tutaj.
Nowe Rozporządzenie dla robót budowlanych
Nowy rok przynosi także Nowe Rozporządzenie dotyczące kalkulacji kosztów cyklu życia budynków. Mowa o Rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 23 listopada 2021 r. w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach (Dz. U. poz. 2276). Akt wydany został na podstawie art. 245 ust. 7 pzp a więc pomocny będzie przy dokonywaniu oceny ofert w ramach kryterium kosztu. Więcej na temat stosowania kryteriów kosztowych można się dowiedzieć z Komentarza do ustawy Pzp, którego jestem współautorem: A. Gawrońska-Baran, E. Wiktorowska, A. Wiktorowski, P. Wójcik, Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2021, dostępnego zarówno w Systemie Informacji Prawnej Lex jak i w w wersji papierowej w Ksiegarni. Komentarz można także otrzymać jako materiał szkoleniowy w ramach szkoleń zamkniętych organizowanych przez Kancelarię, o czym więcej pod tym linkiem.
Nowe sprawozdanie
24 grudnia 2021 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2269). Wprowadza ona m.in. nowy obowiązek sprawozdawczy dla jednostek zamawiających.
Zamawiający, do dnia 31 stycznia każdego roku, przekazują ministrowi właściwemu do spraw transportu informację za poprzedni rok o liczbie i kategoriach pojazdów objętych zamówieniami, o których mowa w art. 68b, w tym o pojazdach elektrycznych, pojazdach napędzanych wodorem oraz pojazdach napędzanych innymi paliwami alternatywnymi.
art. 68c ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. Elektromobilność i paliwa alternatywne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 110 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2269).
Ów wspomniany art. 68b zaś zawiera katalog zamówień w stosunku do których zamawiający zobowiązany jest uwzględnić w opisie przedmiotu zamówienia wymogi dotyczące udziału pojazdów o napędzie przyjaznym środowisku. Są to zamówienia:
1) o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, udzielanych na podstawie umowy sprzedaży, leasingu, najmu lub dzierżawy z opcją zakupu pojazdu samochodowego udzielaną przez zamawiającego, jeżeli do udzielenia tych zamówień mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych;
2) których przedmiotem są usługi w zakresie drogowego publicznego transportu zbiorowego o wartości przekraczającej wartość progową określoną w art. 5 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 1, z późn. zm.);
3) o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, jeżeli do udzielenia tych zamówień mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, i których przedmiotem są usługi oznaczone następującymi kodami Wspólnego Słownika Zamówień (CPV), o których mowa w załączniku I do rozporządzenia (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 listopada 2002 r. w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) (Dz. Urz. UE L 340 z 16.12.2002, str. 1, z późn. zm.):
a) CPV 60112000-6, w zakresie publicznego transportu drogowego,
b) CPV 60130000-8, w zakresie specjalistycznego transportu drogowego osób,
c) CPV 60140000-1, nieregularny transport osób,
d) CPV 90511000-2, wywóz odpadów,
e) CPV 60160000-7, drogowy transport przesyłek pocztowych,
f) CPV 60161000-4, w zakresie transportu paczek,
g) CPV 64121100-1, dostarczanie poczty,
h) CPV 64121200-2, dostarczanie paczek.
art. 68b ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. Elektromobilność i paliwa alternatywne (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 110 z późn. zm.) w brzmieniu nadanym przez ustawę z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2269).
Ustawa o elektromobilności w art. 68 – 68e zawiera szereg regulacji, które będą miały istotny wpływ na rynek zamówień publicznych na dostawę pojazdów. Nowe zasady jednak będą miały zastosowanie do postępowań o udzielenie zamówienia publicznego wszczętych po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r., a więc po dniu 24 grudnia 2021 r.
To i tak nie wszystkie zmiany
Opisane wyżej nowości to i tak nie wszystkie zmiany jakie dotkną system zamówień publicznych. Wprawne oko zauważyło na pewno, że pominięte zostały zmiany przepisów odnoszących się do zamówień sektorowych. Nie sposób także zapomnieć o zaskoczeniach jakie może nam przynieść nowy rok w zakresie orzecznictwa KIO i dokonywanej przez Izbę wykładni nowych przepisów. Na wypracowanie klarownej linii orzeczniczej czeka choćby kwestia sposobu formułowania postanowień gwarancji wadialnych, o czym pisałem w tekście Wadium w praktyce. Termin obowiązywania gwarancji wadialnej.
Pominięte zostało także zagadnienie tzw. sygnalistów. Sygnaliści, czyli osoby informujące o nieprawidłowościach doczekali się w końcu ochrony prawnej. Stanie się ona faktem dzięki wdrożeniu przez Polskę Dyrektywy Parlamentu EU i Rady z 23 października 2019 r. 2019/1937. Sfera zamówień publicznych jest zaś obszarem szczególnej wrażliwości. Wydaje się więc, że każda jednostka Zamawiająca powinna niezwłocznie rozpocząć przygotowania do wprowadzenia stosownych regulacji wewnętrznych. Analizy prowadzone w tym zakresie przez Kancelarię pokazują, że wbrew pozorom prawidłowe uregulowanie zasad składania informacji i zapewnienia ochrony osób zgłaszających nieprawidłowości (sygnalistów) przy zapewnieniu z jednej strony bezpieczeństwa zamawiającego jak i obligatoryjnego zapewnienia bezpieczeństwa i anonimowości (uwaga na RODO!) sygnalisty wymaga przeprowadzenia przekrojowej analizy prawnej z uwzględnieniem procedur obowiązujących w danej jednostce.
Pozostaje więc nam czekać na zamówieniowe nowości w 2022 roku.
Zapoznaj sie z katalogiem szkoleń, które możemy zrealizować u Ciebie w jednostce Oferta szkoleniowa.
