Czy wizja lokalna może być obowiązkowa?
Wizja lokalna jako obowiązek wykonawcy. Podstawą do tego miałby być art. 9a ustawy Prawo zamówień publicznych, regulujący zasady wyznaczania terminów składania ofert, a zgodnie z którym
W przypadku gdy oferty mogą zostać złożone jedynie po odbyciu przez wykonawcę wizji lokalnej albo po sprawdzeniu przez niego dokumentów niezbędnych do realizacji zamówienia, zamawiający wyznacza terminy składania ofert z uwzględnieniem czasu niezbędnego do zapoznania się przez wykonawców z informacjami koniecznymi do przygotowania oferty, z tym że terminy te muszą być dłuższe od minimalnych terminów składania ofert określonych w ustawie.
Uzasadnieniem dla rzekomej możliwości wprowadzenia obligatoryjnej wizji lokalnej, która miałaby stanowić warunek konieczny dla umożliwienia w ogóle złożenia oferty miałoby być użyte w przepisie sformułowanie o możliwości złożenia ofert jedynie po odbyciu wizji lokalnej.
Dotychczas nie ulegało specjalnej wątpliwości, iż miejscem gdzie powinien znaleźć się pełen opis wymagań wobec wykonawcy jest opis przedmiotu zamówienia. Wizja lokalna ma zaś za zadanie jedynie pozwolić na konfrontację opisu z rzeczywistością (zob. np. uchwałę KIO sygn. KIO/KD 95/14).
Moim zdaniem jednak wątpliwość co do rzekomej zmiany charakteru wizji lokalnej jest formułowana na wyrost. Nie sposób bowiem z cytowanego przepisu wysnuć uprawnienia dla zamawiajacego do formułowania obowiązku uczestniczenia w wizji lokalnej przez wykonawców.
Po pierwsze dlatego, że ów przepis reguluje jedynie kwestie zasad wyznaczania terminów – nakłada on obowiązki na Zamawiającego ale nie formułuje żadnych jego uprawnień.
Po drugie dlatego, że wiąże on obowiązek wydłużenia terminu z koniecznościa odbycia wizji nie w sensie obowiązku wykonawcy, ale w sensie obiektywnej konieczności zapoznania się z warunkami realizacji zlecenia w miejscu jego wykonania, jako przesłanki rzetelnego sporządzenia oferty.
Po trzecie wreszcie za treść oferty i jej jakość odpowiada wykonawca i tak jak to nie zamawiający a jedynie zdrowy rozsądek może zobowiązać wykonawcę do przeczytania SIWZ przed sporządzeniem oferty tak również tylko i wyłącznie zdrowy rozsądek może nakazać udział w wizji lokalnej.
Mówiąc jednak poważniej – podobny przepis znajduje się w Dyrektywie unijnej. Tam jednoznacznie powiązano obowiązek wydłużenia terminu z możliwością sporządzenia oferty. Warto także zajrzeć do innych wersji językowych Dyrektywy.
Reasumując – Zamawiający nie ma prawa nałożyć na wykonawców obowiązku uczestniczenia w wizji lokalnej. Wizja nadal jest uzupełnieniem opisu przedmiotu zamówienia i ma umożliwić zapoznanie się z miejscem realizacji zamówienia. Nadal także wizja nie może zastępować opisu przedmiotu zamówienia.
Zamawiający może zasugerować zasadność uczestniczenia w wizji ale nie może tego nakazać. Uczestnictwo w wizji lokalnej jest prawem a nie obowiązkiem wykonawcy. Podobnie jest z uczestnictwem w zebraniu wykonawców czy z wnioskowaniem o wyjaśnienie treści SIWZ. Nie jest i nie może to być obowiązek, ale niekiedy wykonawca we własnym interesie powinien ze swego uprawnienia skorzystać.
