Zwrot wadium powinien nastąpić niezwłocznie. Zamawiający zgodnie z przepisami ustawy – Prawo zamówień publicznych nie ma prawa przetrzymywania wadium jeżeli stało się ono zbędne. Nie ma przy tym znaczenia forma wniesionego wadium. (Wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 8 października 2014 r. II Ca 796/14)
Zwrot wadium – termin
Zwrot wadium powinien nastąpić niezwłocznie po wyborze oferty najkorzystniejszej lub unieważnieniu postępowania i powinien on objąć wszystkich wykonawców. Istnieją jednakże dwa wyjątki:
- zwrot wadium nie obejmuje wykonawcy, który złożył ofertę najkorzystniejszą, oraz
- jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie nie złożył odpowiednich dokumentów lub pełnomocnictw.
Sytuacja pierwsza wydaje się, że nie wymaga komentarza. Wadium jako zabezpieczenie-gwarancja, iż wybrany wykonawca podpisze umowę podlega zatrzymaniu aż do momentu, kiedy wywiąże się on z tego obowiązku.
Można wiec mówić o dwóch terminach zwrotu wadium – pierwszym: niezwłocznie po wyborze oferty najkorzystniejszej albo unieważnieniu postępowania i drugim, dotyczącym wyłącznie zwycięzcy: niezwłocznie po zawarciu umowy.
Zatrzymanie wadium
Zakaz zwrotu wadium z uwagi na zmowę
Źródło: Pixabay
Pierwszy przypadek kiedy zwrot wadium nie jest możliwy to podejrzenie zmowy wykonawców. Zgodnie z art 44 ust. 4 ustawy – Prawo zamówień publicznych zamawiający zatrzymuje wadium wraz z odsetkami, jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, do uzupełnienia dokumentów lub pełnomocnictw przyczyn leżących po jego stronie:
- nie złożył oświadczeń lub dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, niepodlegania wykluczeniu oraz spełnienie kryteriów przedmiotowych,
- nie złożył oświadczenia JEDZ lub jego odpowiednika w postępowaniu krajowym
- nie złożył pełnomocnictw lub
- nie wyraził zgody na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3,
– co spowodowało brak możliwości wybrania oferty złożonej przez wykonawcę jako najkorzystniejszej.
Aby zatem wadium zatrzymać zamawiający musi bezwzględnie wykazać jedną z okoliczności z pkt 1-4 oraz fakt, iż działanie wykonawcy uniemożliwiło wybór jego oferty. Z kolei wykonawca aby skutecznie się obronić musi udowodnić, iż zaniechanie czynności nie nastąpiło z przyczyn leżących po jego stronie.
Do przyjęcia zawinienia wykonawcy konieczna jest zatem jego całkowita bierność, umyślność i celowość oraz nasilenie złej woli w nie podporządkowaniu się wezwaniu zamawiającego. (wyrok Sądu kręgowego w Łodzi z dnia 27 października 2016 r. sygn. III Ca 1230/16)
Zakaz zwrotu nierzetelnemu zwycięzcy
Zamawiający zatrzymuje wadium wraz z odsetkami, jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana:
- odmówił podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie
- nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy;
- zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy
Wszystkie wymienione sytuacje, kiedy nie dochodzi do zawarcia umowy są powodowane działaniami wykonawcy.
Przede wszystkim jednak należy pamiętać, iż sankcją za to, że wykonawca nie wywiązał się z warunków podanych w ogłoszeniu i specyfikacji istotnych warunków zamówienia – jest wykluczenie wykonawcy z postępowania i odrzucenie jego oferty. Zatrzymanie wadium może mieć miejsce jedynie, w opisanych wyżej przypadkach a nie w każdym wypadku nieuzupełnienia dokumentów lub niespełnienia warunków udziału w postępowaniu (Wyrok KIO z dnia 8 sierpnia 2014 r. sygn. KIO 1545/14).
Źródło: Agnieszka Wójcik
